Sindrom „polen – alergija na hranu“

Oralni alergijski sindrom (OAS) ili sindrom „polen – alergija na hranu“ alergijska je reakcija koja se pojavljuje nakon konzumacije svježega voća i povrća kod osoba s alergijom na polen biljaka. Prikazuje se kao skup lokalizovanih oralnih simptoma koji se pojavljuju kod osoba koje boluju od sezonskoga alergijskog rinitisa i/ili astme.

Alergija na polen

Alergija ili preosjetljivost neuobičajena je i prekomjerna reakcija imunog sistema na različite, inače neškodljive faktore okoline. Alergena polen prepoznata je kao najjači alergen današnjice koji značajno utiče na kvalitet života i radnu sposobnost od najranijega djetinjstva do starosti. Sistematskim praćenjem pojavnosti alergenoga polena u zraku određenoga područja omogućen je brz protok informacija osobama alergičnim na određen tip polena. Svakodnevne informacije o vrsti i nivou koncentracije alergenoga polena u zraku omogućuju planiranje liječenja, dnevnih aktivnosti i godišnjih odmora radi ublažavanja simptoma alergijske reakcije.

Unakrsne reakcije polena i hrane biljnog porijekla

Uz poznavanje trenutne situacije o zastupljenosti polena u zraku važno je znati da moguće pojačanje simptoma alergijske reakcije na polen određene biljke može biti prouzrokovano unakrsnim reakcijama između polena kao alergena životne sredine i alergena određene hrane biljnoga porijekla.

Oralni alergijski sindrom (OAS) alergijska je reakcija koja se pojavljuje nakon konzumacije svježega voća i povrća kod osoba s alergijom na polen biljaka. Ogleda se kroz skup lokalizovanih oralnih simptoma koji se pojavljuju kod osoba koje boluju od sezonskoga alergijskog rinitisa i/ili astme. Prouzrokovan je konzumacijom uglavnom svježe hrane biljnoga porijekla poput voća, orašastih plodova i povrća. Kod odraslih osoba predstavlja uobičajenu alergijsku reakciju uzrokovanu hranom. Novija saznanja ukazuju da više od 60 posto svih alergija na hranu upravo su unakrsne reakcije između alergena hrane i alergena životne zajednice (polen).

Drugi izraz koji se koristi za opisani sindrom je „polen – alergija na hranu“, odnosno, sindrom alergije na hranu povezan s polenom. Može se javiti u bilo koje doba godine, a pojavnost i ozbiljnost može biti izraženija u vrijeme cvjetanja/polinacije alergenih biljaka. Razvoj simptoma OAS-a zavisi od dominantne alergene vegetacije određenoga područja i navika konzumacije određene hrane.

Simptomi oralnog alergijskog sindroma

Simptomi OAS-a se pojavljuju kod osoba senzibilinih na polen, zavisno od postojanja unakrsne reaktivnosti (klinički manifestna ili beznačajna) ili zavisno od njihovog statusa unakrsne reaktivnosti (klinički manifestna/ili beznačajna). Glavni simptomi su svrbež usne šupljine i ždrijela koji obično počinje osjećajem bockanja i žarenja u usnama neposredno nakon kontakta s hranom biljnoga porijekla. Takođe se može razviti edem u sluznici usne šupljine, jezika, nepca, grkljana i vrata. Ponekad se reakcije pokazuju u očima, nosu i na koži, a moguće su i probavne smetnje. Simptomi mogu trajati od nekoliko minuta do pola sata, a vrlo se rijetko javljaju teži klinički oblici bolesti. Simptome OAS-a izaziva svježa hrana, dok ih kuhana, smrznuta ili hemijski obrađena ne izaziva.

Osobe koje su osjetljive na određeni tip alergenoga polena mogu reagovati i na drugi tip bez na to da su ranije s njime bile u kontaktu. Stoga je moguće produžavanje simptoma alergijske reakcije i na razdoblje kada polen na koju je osoba alergična nije prisutan u zraku. Najbolji primjer je produžavanje simptoma alergijske reakcije kod osoba alergičnih na polen breze u junu i julu kada cvjeta/polinira pitomi kesten. Takođe, osobe alergične na polen ambrozije polisenzibilne su i na polen porodice trava, pelina i na određene pripadnike porodice breza. Uzrok unakrsne reaktivnosti je strukturna sličnost proteina određenoga voća, povrća i orašastih plodova s proteinima određenih tipova polena.

Vrsta polena i hrana povezana s oralnim alergijskim sindromom

Mnoge alergične osobe nisu svjesne da imaju simptome OAS-a i ne povezuju ih s alergijom na određeni polen, te je stoga vrlo važno obratiti pažnju na moguće pogoršanje simptoma vezano uz slijedeće sindrome: breza-pelin-celer sindrom i celer-mrkva-breza-pelin-začin sindrom. Postoje tabelarni prikazi mogućih unakrsnih reaktivnost kod osoba alergičnih na određeni polen i hranu biljnog porijekla zbog posjedovanja sličnih alergena.

Savjeti za smanjenje simptoma oralnog alergijskog sindroma

Liječenje OAS-a se sastoji od strogog izbjegavanja hrane koja sadrži alergene slične alergenima polena određenih alergenih biljnih vrsta.

Ukoliko se simptomi pogoršaju obavezno potražite savjet ljekara.

Tekst preuzet s plivazdravlje.hr