Razlikovanje profesija u mentalnom zdravlju
Razlikovanje uloga i odgovornosti psihijatara, psihologa i psihoterapeuta često je nejasno u javnom diskursu, što dovodi do konfuzije u vezi sa njihovim specifičnim ulogama u brizi o mentalnom zdravlju. Sigmund Frojd, otac psihoanalize, poznat je po izjavi da neizražene emocije nikada neće umrijeti. One su žive zakopane i kasnije će se pojaviti na ružnije načine. Ovo sažima suštinu rada na mentalnom zdravlju: adresiranje zakopanih emocija kako bi se spriječila buduća psihološka uznemirenost.
Psihijatrija, psihologija i psihoterapija se prepliću u svom cilju da poboljšaju mentalno zdravlje, ali se fundamentalno razlikuju po pristupu i metodologiji. Psihijatri su ljekari specijalisti koji se bave dijagnostikovanjem, prevencijom i tretmanom mentalnih bolesti, i mogu da prepisuju lijekove. Pacijenti im se obraćaju za psihijatrijska oboljenja i gde je medikacija sastavni dio lečenja.
Psiholozi primarno sprovode psihološko testiranje i pružaju usluge psihoterapije, ali ne mogu da prepisuju lijekove. Oni tipično rade sa klijentima koji imaju životne probleme ili manje ozbiljna mentalna zdravstvene stanja, koristeći različite terapeutske tehnike kako bi olakšali lične promjene i promjene u ponašanju.
Psihoterapeuti, generalniji pojam, mogu uključivati psihologe, socijalne radnike ili bilo koje profesionalce obučene za pružanje terapije. Konfuzija nastaje kada pojedinci koji nisu obučeni u ovim disciplinama nude usluge, kao što su životno savetovanje, bez neophodnog kliničkog obrazovanja. Životni treneri mogu pružiti podršku za lični rast i postavljanje ciljeva ali nemaju kliničku obuku za rukovanje duboko usađenim psihološkim problemima. Prepoznavanje stručnosti i ograničenja svake profesije omogućava pojedincima da donesu informisane odluke o svojoj brizi o mentalnom zdravlju.
Primjer iz prakse mr sci dr med Aleksandra Pejića, specijaliste psihijatrije, je slučaj 30-godišnjeg inženjera koji je došao na konsultacije kod dr Pejića zbog hroničnog osećaja anksioznosti i poteškoća sa spavanjem koje su negativno uticale na njegov rad i socijalni život. Nakon temeljne dijagnostičke procene, dr Pejić je identifikovao simptome generalizovanog anksioznog poremećaja i preporučio kombinovani tretman koji uključuje farmakoterapiju za ublažavanje simptoma anksioznosti, kao i kognitivno-bihevioralnu terapiju za rad na obrascima mišljenja koji doprinose anksioznosti. Takođe, dr Pejić je uključio savetovanje o promeni životnog stila, uključujući tehniku upravljanja stresom i poboljšanje higijene spavanja. Sa redovnim praćenjem i prilagođavanjem tretmana, pacijenat je postepeno doživeo poboljšanje u kvalitetu svog života.
U vremenu kada se mentalno zdravlje sve više prepoznaje kao ključno za sveukupno blagostanje, razumevanje kome treba pristupiti za specifične potrebe mentalnog zdravlja postaje od suštinskog značaja.
Zaključak
Snalaženje u uslugama mentalnog zdravlja zahtjeva razumjevanje uloga i stručnosti psihijatara, psihologa i psihoterapeuta. Bitno je za javnost da prepozna da iako postoji preklapanje u pruženim uslugama, svaka profesija ima jedinstven doprinos u polju mentalnog zdravlja. Kako raste svjest stanovništva, tako raste i sposobnost pojedinaca da traže odgovarajuću brigu, što vodi ka boljim ishodima u mentalnom zdravlju.